همانطور که می‌دانید زنبور‌های عسل نیز مانند سایر حشرات گونه‌ای متفاوتی دارند که در این مقاله از وبلاگ رایحه در مورد زنبور‌های عسل کوتوله صحبت خواهیم کرد.

زنبور‌های کوتوله رایج‌ترین زنبور‌های عسل در سراسر مناطق گرمسیری آسیا هستند. رایج‌ترین زنبور عسل کوتوله، زنبور عسل کوتوله قرمز ( Apis florea ) است که به طور طبیعی از شبه قاره هند در سراسر جنوب شرق آسیا تا شبه جزیره مالزی پراکنده شده است. یکی دیگر از گونه‌های زنبور عسل کوتوله، زنبور عسل کوتوله سیاه ( Apis andreniformis )، کمتر رایج است، اما هنوز به طور گسترده از فیلیپین، چین و میانمار پراکنده می‌شود. هر دو گونه در جنوب شرقی آسیا همپوشانی دارند.

ظاهر و رفتار

هر دو گونه زنبور عسل کوتوله بسیار شبیه به هم هستند. زنبور عسل کوتوله قرمز مایل به قهوه‌ای است و نوار‌های قرمز/قهوه‌ای و سفید و سیاه کاملاً مشخصی روی شکم دارد. طول بدن زنبور کارگر جستجوگر ۷ تا ۱۰ میلی‌متر است، در حالی که طول بال‌های جلویی بین ۶. ۰ تا ۶. ۹ میلی‌متر است. زنبور عسل کوتوله سیاه تقریباً هم اندازه است، اما همانطور که از نامش پیداست رنگش سیاه‌تر است.

زیست‌شناسی آشیانه آن‌ها نیز بسیار شبیه است. زنبور‌های کوتوله با عادات لانه‌سازی خارجی و‌شانه تکشانه مشخص می‌شوند. لانه زنبور عسل کوتوله از یک لانه کوچک تک‌شانه (معمولاً کمتر از ۲۵ سانتی‌متر عرض) تشکیل شده است که در اطراف یک شاخه کوچک ساخته شده است. این لانه کوچک دارای تاجی در بالای شاخه برای نگهداری عسل است و همچنین زنبور‌ها از آن به عنوان سکویی برای علوفه‌گیران خارج و رسیدن به لانه استفاده می‌کنند. ‌شانه بچه در زیر شاخه نگهدارنده در یک‌شانه آویزان است. ضخامت پرده زنبور‌ها برای کلونی زنبور‌های کوتوله بزرگ معمولاً ۳ تا ۴ زنبور است. در دو طرف لانه روی شاخه، زنبور‌های عسل معمولاً یک مانع بره موم را روی شاخه قرار می‌دهند که به عنوان یک مانع چسبنده و دفع‌کننده عمل می‌کند تا از لانه در برابر حمله سایر حشرات مانند مورچه‌ها محافظت کند.

با توجه به اینکه کلنی‌های زنبور‌های کوتوله معمولاً بسیار کوچک هستند (معمولاً فقط چند هزار زنبور عسل) و تنها یک‌شانه با عسل بسیار کمی تولید می‌کنند، زنبور‌های کوتوله برای تولید عسل یا خدمات گرده افشانی اهلی نشده‌اند. جدای از اندازه کوچک و لانه‌های ساده تک‌شانه‌ای آن‌ها، بیشتر چرخه زندگی، زیست‌شناسی و رفتار آن‌ها شبیه به سایر گونه‌های آپیس است.

توزیع

زنبور‌های کوتوله معمولاً کلنی‌های خود را در مکان‌های لانه‌ای مخفی ایجاد می‌کنند و با توجه به اینکه خیلی تهاجمی نیستند، به راحتی می‌توانند برای مدت طولانی شناسایی نشوند. اعتقاد بر این است که این ویژگی رفتاری به گسترش زنبور عسل کوتوله سرخ در سراسر خاورمیانه و شرق آفریقا کمک کرده است.

زنبور عسل کوتوله قرمز در حال حاضر به طور گسترده در خاورمیانه، از جمله ایران، عراق، اسرائیل، اردن، یمن و عربستان سعودی و همچنین در سودان در شرق آفریقا که در آن جمعیت زنبور عسل کوتوله قرمز به طور تصادفی معرفی شده است، وجود دارد. گزارش‌ها از این مناطق حاکی از آن است که زنبور عسل کوتوله قرمز به طور تهاجمی به طور مداوم در حال گسترش به سمت غرب است و حتی شروع به سرقت کندو‌های زنبور عسل اروپایی کرده است، حتی در مناطقی که جمعیت متراکم زنبور‌های عسل اروپایی وجود دارد.

ارتباط با کنه‌های عجیب و غریب

یکی از خطرات اصلی این زنبور‌ها، کنه‌های انگلی عجیب و غریبی است که ممکن است با لانه حمل شوند. هم زنبور عسل کوتوله قرمز و هم زنبور عسل کوتوله سیاه دارای انگلی هستند که هر دو از بستگان نزدیک کنه‌های کشنده Varroa هستند.

منبع: beeaware.org.au