آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که موم زنبور عسل چیست؟

موم زنبور عسل، یک موم طبیعی است که توسط زنبورهای کارگر ماده تولید می‌شود. این موم توسط غده‌های موجود در قسمت‌های شکمی این زنبورها تولید شده و در کندو نگه‌داری می‌شود. سپس کارگران کندو، موم را برای اهداف مختلف از جمله نگه‌داری عسل در کندو جمع آوری و استفاده می‌کنند. در ادامه این نوشتار با ما همراه باشید تا از مهمترین خواص موم عسل باخبر شوید.

تهیه موم زنبور عسل آسان نیست زیرا زنبورها فقط برای تهیه حدود ۵۰۰ گرم موم، باید ۸ برابر عسل مصرف کرده و چیزی حدود ۲۵۰ کیلومتر پرواز کنند. توجه داشته باشید که موم زنبور عسل، شانه عسل نیست. زنبورهای عسل برای تهیه شانه عسل، کندو درست می‌کنند. خواص موم زنبور عسل برای سلامتی چیست؟ مطلب را تا انتها بخوانید تا با خواص موم عسل شوید.

انواع موم زنبور عسل

سه نوع موم زنبور عسل وجود دارد که اولین آن‌ها موم زرد است. موم زرد، محصول خامی است که به طور مستقیم از شانه عسل گرفته می‌شود.

موم زرد، شکل اساسی تمام انواع موم‌های زنبور عسل است. نوع دوم، موم سفید، موم زرد سفید شده است و نوع سوم و آخر، از تاثیر الکل بر موم زرد به دست می‌آید.

عناصر موجود در موم زنبور عسل

خواص موم عسل

۱. مرطوب کردن پوست

موم زنبور عسل یک ماده رایج در محصولات مراقبت از پوست است که بخشی از آن به دلیل خواص مرطوب کنندگی آن است. موم زنبور عسل، از خشکی و ترک پوست جلوگیری کرده و پوست خشک و ترک برداشته را ترمیم می‌کند زیرا توانایی حفظ رطوبت را دارد.

موم زنبور عسل، ویتامین A نیز دارد که با استناد به گفته ژین اشبرنر در کتاب « چگونه از موم زنبور عسل و عسل برای درمان مشکلات پوستی استفاده کنیم»، می‌تواند پوست را نرم و هیدراته کرده و به بازسازی سلولی نیز کمک کند. همچنین، چون منافذ را نمی‌بندد، اجازه گردش هوا در پوست را می‌دهد.

۲. جلوگیری از خشکی و ترک لب‌ها

موم زنبور عسل نه تنها پوست را مرطوب می‌کند بلکه ماده خوبی برای تهیه بالم لب نیز به شمار می‌آید. بالم لب‌های ساخته شده از وازلین، طعم بدی دارند و به خوبی جذب پوست نمی‌شوند بنابراین شما باید دائما آن‌ها را به پوست بزنید.

بالم‌ لب‌های تهیه شده از موم زنبور عسل، طعم خوبی داشته و در برابر بزاق دهان مقاومند، بنابراین به خوبی روی لب می‌ماند و نیازی نیست که دائما آن را تجدید کنید.

۳. عملکرد ضد التهابی و مسکن

این دو مورد، خواص اصلی موم زنبور عسل هستند. مجله داروسازی داخلی کره جنوبی در ۲۰۱۴، مطالعه‌ای را منتشر کرد که به استناد آن، موم زنبور عسل می‌تواند التهاب مربوط به ورم مفاصل را درمان کند. این مطالعه بر روی افراد مبتلا به ورم مفاصل انجام شد که ۲۳ نفر از آن‌ها پس از مصرف موم زنبور عسل، کاهش درد، سفتی مفاصل و بهبود عملکرد جسمی را گزارش دادند. این نشانه‌ها، از دو هفته پس از مطالعه آغاز شدند و در هفته‌های بعد بهبودی‌ها بیشتر شد.

خواص ضد التهابی موم زنبور عسل بر عفونت‌های قارچی پوست و خارش کشاله ران نیز تاثیر می‌گذارد.

موم زنبور عسل درد ناشی از خارش کشاله ران و عفونت‌های پوستی را با مرطوب کردن پوست آسیب‌دیده کاهش می‌دهد. ترکیب عسل، روغن زیتون و موم زنبور عسل، در صورتی که به مدت چهار هفته یا یک ماه، سه بار در روز بر پوست آسیب‌دیده گذاشته شود، عفونت‌های پوستی را برطرف می‌کند.

۴. عامل ضد آکنه

موم زنبور عسل یک درمان ساده برای جلوگیری طبیعی از آکنه است. موم زنبور عسل، خاصیت ضد عفونی کننده و ضد التهابی دارد و همچنین دارای ویتامین A است که به رفع جوش کمک می‌کند. همچنین آکنه را درمان و پوست را نرم می‌کند.

۵. رفع ترک‌های پوستی

ترک‌های پوستی برای بسیاری از افراد، مشکل محسوب می‌شوند چرا که ظاهر پوست را بد می‌کنند. ترک‌های پوستی را می‌توان با موم زنبور عسل رفع کرد. مطالعه‌ای که توسط دانشکده پوست‌ دانشگاه یانسی کره جنوبی و یک موسسه تحقیقاتی انجام شد نشان داد که کلاژن نقش مهمی را در درمان زخم‌ها ایفا می‌کند.

موم زنبور عسل حاوی ویتامین A است که به تولید کلاژن کمک می‌کند و در دراز مدت، برای رفع ترک‌های پوستی مفید است. می‌توانید با ترکیب موم زنبور عسل با مواد سرشار از کلاژن مانند شی باتر، کره کاکائو، ژل رویال، روغن هسته انگور یا روغن نارگیل، ترک‌های پوستی را رفع کنید.

۶. کمک به آرامش و دوست‌دار محیط زیست

موم زنبور عسل در ساخت شمع‌های رایحه درمانی نیز به کار می‌رود. شمع‌های رایحه درمانی معمولی از پارافین ساخته می‌شوند اما شمع‌های حاوی موم زنبور عسل، پارافین ندارند. استنشاق پارافین یا قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آن سلامت شما را به خطر می‌اندازد و این به دلیل استنشاق دوده این شمع‌هاست.

موم پارافین برای محیط خانه نیز مفید نیست و به وسایل الکتریکی و لوله‌ها آسیب می‌رساند. شمع‌های موم زنبور عسل برعکس شمع‌های پارافین عمل می‌کنند و سم ندارند، بنابراین برای افراد و وسایل خانه بی‌خطر هستند.

از آنجایی که زنبورهای عسل می توانند رابطه نزدیک با انسان را حفظ کنند، رفتار زنبور عسل به خوبی مورد تحقیق قرار گرفته است. زنبورهای عسل در کلنی های سازمان یافته به خوبی زندگی می کنند و خواب زمستانی ندارند. آنها برای تولید عسل به بهترین شکل ممکن عمل می کنند، به این شکل که در داخل لانه ها در شانه های منظم مومی عسل را ذخیره می کنند.زنبور عسل به طور کلی در فصل بهار فعالیت می کند، یعنی زمانی که در جستجوی گیاهانی است که از آنها برای جمع آوری گرده و شهد استفاده می کنند. از ترکیب شهد و گرده، آنها عسل را درست می کنند و ما انسان ها سالیان سال از این عسل برداشت و استفاده می کنیم. زنبورهای عسل موجودات اجتماعی هستند و درون مستعمرات  ملکه، هزاران کارگر و چندین هواپیمای بدون سرنشین زندگی می کنند. کارگران این لانه را از موم، که آن را از غدد شکمی خود ترشح می کنند می سازند. در هر سلول، کارگران جوان گرده و شهد را به عنوان مواد غذایی برای توسعه لارو ها استفاده می کنند. سن زنبور عسل نیز نقش مهمی در تعیین اینکه فعالیت های روزانه به چه شکلی تقسیم شود دارد. زنبور عسل بسیار سازگار است. در حالی که زنبور عسل غذای خود را به صورت گروهی ذخیره می کنند، اما یک کلنی می تواند بدون غذا برای مدت زیادی با باقیمانده ذخیره غذایی خود در فصل زمستان زنده بماند. زنبور عسل به طور مشابه در آفریقا، آسیا، اروپا و سایر نقاط جهان رفتار می کند، هرچند برخی از گونه ها بیشتر از دیگران تهاجمی هستند. مثل برخی از حشرات، زنبورهای زنبور عسل وقتی که مهاجمان نزدیک می شوند از خود محافظت می کنند و ورود به لانه خود را نمی پذیرند. با این حال، زنبور عسل تنها یک بار قادر به گزیدن است. از آنجایی که نیش زنبور عسل و به نوعی دندان آن به روده زنبور عسل متصل است، پس از حمله به یک قربانی، از بدن زنبور عسل جدا می شود.

رژیم ده روزه لاغری با عسل طبیعی

• به جای صبحانه، نهار و شام در سه وعده غذایی اصلی، دو قاشق غذاخوری عسل طبیعی مصرف نمایید.
• به جای میان وعده ها (بین صبح تا ظهر و ظهر تا شب) در دو میان وعده اصلی، یک قاشق غذاخوری گرده گل همراه با آب مصرف نمایید.
• مصرف شیر سالم 1 تا 2 لیوان لازم است.

نکات قابل توجه:

1- مصرف آب نیم ساعت پس از مصرف عسل ها الزامی است و عدم مصرف آب در بیشتر افراد باعث سنگینی در سر (سردرد) می شود.
2- عدم مصرف شیر در بیشتر افراد باعث یبوست می شود.
3- افرادی که به گرده گل حساسیت نشان می دهند(یعنی آلرژی بهاری دارند)مصرف آنرا کاهش داده و یا برای جبران آن از آب میوه ها و عصاره گوشت و ژله رویال استفاده نمایند.

مصرف مواد غذایی دیگر نسبت به افراد مختلف در رژیم ده روزه متفاوت است. برای این منظور افراد را در چند دسته کلی تقسیم می نماییم:

1) افراد عادی:

• این افراد می توانند در صورت تمایل مصرف عصاره گوشت (عرق گوشت) را به رژیم غذایی خود به میزان 2 الی 3 روز یک بار و یا آب خورشت، سوپ و یا آبگوشت را بدون چربی و نشاسته در رژیم غذایی خود قرار دهند.
• همچنین در صورت تمایل می توانند مصرف آبمیوه هایی مانند ساقه کرفس، گوجه فرنگی و خیار به میزان دلخواه و نیز مصرف آبمیوه هایی مانند سیب، به، هویج و مرکبات به میزان 1 تا 2 لیوان در روز داشته باشند.

2) کسانی که قصد بارداری دارند (مرد یا زن) و یا بانوانی که در حالت بارداری و یا شیردهی هستند.

• این افراد باید مصرف 1 تا 5 قاشق عسل طبیعی را به رژیم ده روزه خود اضافه نمایند. و مصرف آب میوه ها و شیر را تا حد لزوم و ممکن بین صبح تا ظهر داشته باشند.
• مصرف عصاره گوشت قرمز و سفید (عرق گوشت) در این افراد الزامی است.
• آب زلال غذاها را بدون چربی و نشاسته (خصوصاً سبزیجات) تا حد ممکن مصرف نمایید.
• ورزش مناسب که آسیبی به بدن ایجاد ننماید بسیار مفید است.

3) کسانی که از بیماری خاصی رنج می برند. خصوصاً برای رهایی از داروهای شیمیایی و یا بیماری های لاعلاج حتی سرطان

برای اینگونه بیماران و با توجه به نوع بیماری خاصی که دارند، مصرف آبمیوه ها و عصاره گوشت و نوع داروهای گیاهی محدود و تعیین می شود. همچنین آلودگی ها و اثرات مصرف داروهای شیمیایی آرام آرام طی این رژیم کاسته شده و از بین می رود.
علاوه بر رژیم غذایی گفته شده برای آنها، در این افراد با توجه به بیماری خاصی که دارند، از عصاره های گیاهان دارویی مخلوط با عسل طبیعی تجویز می شود. بعنوان مثال برای :
– بیماران دیابتی: عسل سبزینه
– کبدی: عسل زرشک
– میگرن و هورمون زنان: عسل سنجد
– دردهای طاقت فرسا: عسل شقایق
– نفخ معده و عفونت ها: عسل زنجبیل و …

نکات قابل توجه:

1- نوع عسل انتخابی می تواند از دو گونه عسل ارگانیک گرمسیری و سردسیری کوهستان قرار گیرد. تا بتواند در اشتها به غذا و رفع مایحتاج بدن بسیار مفید باشد.

2- در اضافه وزن، کسانی که اشتهای زیادی به غذا دارند باید عسل ها را به تنهایی مصرف نمایند و کسانی که اشتهای زیادی به غذا ندارند مجاز به مصرف عسل ها همراه با آب نیز هستند.

3- غیر از مشکلات اضافه وزن، در موارد دیگر می توانند عسل ها را همراه با آب در صورتی که فشار خون نداشته باشند مصرف نمایند.

بره موم و نحوه استفاده از آن

– بره‌موم باید در جای خشک و خنک نگهداری شود.

– زنبور عسل علاوه بر بره‌موم مواد دیگری نیز به کندو می‌آورد که باید از بره‌موم جدا شود.

– بهتر است بره‌موم از بهترین گونه‌های گیاهی و زنبور عسل متنوع غیرمهاجر و مهاجر تولید‌شده ‌باشد.

– بره‌موم به تنهایی و یا با ترکیب معینّی از عسل یا رویال ژله یا گرده گل و یا مخلوطی چهارگانه مصرف می‌شود.

– به ‌هیچ ‌وجه برای ایجاد خلوص از دمای بالاتر از 37 درجه و یا مواد شیمیایی مانند الکل استفاده ‌نشود.

– مصرف بره‌موم به تنهایی با معده پر توصیه ‌می‌شود (نیم ساعت بعد از مصرف عسل).

– مقدار مصرف بره‌موم برای کودکان نیم تا یک گرم و بزرگسالان یک تا سه گرم در روز است. مصرف روزانه یک تا دو گرم در دراز مدت موجب طول عمر و مقاومت بیشتر در برابر بیماری‌ها خواهد شد.

– بی‌حسی موضعی و تغییر سریع سوخت‌وساز بدن از دیگر خواص بره‌موم است.

بره موم چیست؟

بره موم یا Bee glue، ماده رزینی چسبناکی است که زنبورعسل آن را از روی درختان و گیاهان جمع‌آوری کرده و از آن معمولاً برای چسباندن اجزای داخلی کندو به هم و تنگ کردن سوراخ‌های تهویه و سوراخ پرواز، ترمیم شکستگی، جلا دادن سطح داخلی کندو و مومیایی اجساد حیوانات خارجی و غیره استفاده می‌کنند. این ماده به نام propolis نیز شناخته می‌شود به دلیل اینکه ابتدا توسط مصریان باستان شناخته شد و آن را نگهبان جلوی در یا propolis می‌نامیدند، چرا که زنبورها در هنگام شروع زمستان ابعاد سوراخ پرواز را به‌واسطه این ماده چسبناک کوچک می‌کردند تا از ورود سرما جلوگیری نمایند.

زنبور ابتدا تکه‌های رزین یا صمغ تراوش شده از جوانه یا تنه برخی درختان را به‌وسیله پاهای عقب و قطعات دهانی جدا می‌کند و سپس آن‌ها را به کمک بزاق دهان نمناک و شکل حبه مانند به آن می‌دهد و در نهایت به‌وسیله آرواره‌ها و به کمک پاها حبه‌ها را در داخل سبد گرده گل در پاهای عقبی قرار داده و به کندو حمل می‌نماید. مهمترین گیاهانی که زنبوران عسل از آن‌ها صمغ جمع‌آوری می‌کنند انواع درختان سپیدار، غدار، غات، اکالیپتوس، شاه بلوط، تبریزی، نارون، سوزنی‌برگ‌ها، فندق و بید است. البته وجود گیاهانی نظیر شبدر، یونجه و اسپرس نیز باعث تولید بیشتر آن موم توسط زنبورها می‌شود.

مشخصات شیمیایی و فیزیکی:

نقطه ذوب بره موم ۸۳ درجه سانتیگراد و نقطه ذوب موم خالص زنبور عسل ۶۳ درجه سانتی‌گراد است. بنابراین با کمک حرارت می‌توان آن دو را از یکدیگر تفکیک نمود. موم از نظر استحکام هفت برابر سخت تر از بره موم است.
بره موم در الکل اتیلیک، استن و بنزن حل می‌شود و الکل می‌تواند مواد قابل حل آن جدا نماید.
این ماده معجزه آور شامل ۵۰ درصد صمغ یا رزین گیاهان، ۳۰ درصد موم، ۱۰ درصد اسیدهای چرب ضروری، ۵ درصد گرده گل و ۵ درصد دیگر آن از ترکیبات آلی، ویتامین‌ها و عناصر معدنی مانند نقره، سدیم، جیوه، مس، منگنز، آهن، کلسیم، وانادیم و سیلیس که هرکدام می‌تواند تأثیرات خاص خود را در بدن داشته باشد است. رنگ آن‌ها اغلب قهوه‌ای رنگ بوده ولی بین رنگ‌های زرد تا سیاه با انعکاس رنگی قرمز یا سبز ، قهوه‎ای روشن تا مایل به سبز و قهوه‌ای مایل به قرمز متغیر است، ولی به دلیل داشتن درصد بالای موم گیاهی، شیره و رزین که اساس رنگ زرد در کندوها هستند به رنگ زرد بیشتر تمایل دارند. بوی آن تند و مخلوطی از صمغ و موم است.

بره موم‌ها را باید در هنگام مصرف با آب دهان مخلوط کرد و کاملاً جوید به دلیل اینکه طعم آن در ابتدا شدید و با آزاد شدن عناصر فعال موجود درونش طعمی ملایم پیدا خواهد کرد. پس از جویدن آن می‌توانید آن را به بیرون بیندازید یا مصرف کنید. البته رنگ، بو و احتمالاً خواص داروئی آنان مطابق منشأ و فصل سال می‌تواند تغییر کند.
رنگ و عطر بره موم در مناطق مختلف متفاوت بوده و خصوصیات آن بستگی به نوع گیاهان موجود در هر منطقه دارد. بره موم، در هوای سرد، ترد و شکننده و در هوای گرم، نرم و چسبناک می‌شود.

علت استفاده بره موم به جای داروهای شیمیایی:

مقاومت باکتریها روز به روز آشکارتر می گردد و نشان دادند که استعداد قابل ملاحظه ای برای جهش یافتن و سازش دادن خویش به داروهای قویتر و پیچیده تر از پیش که برای مبارزه با آنها تولید شده است را دارند. دکتر جرج جکوبی از دانشگاه هاروارد، صراحتا اذعان می دارد (میکروبها همواره راه هایی برای دور زدن آنتی بیوتیک هایی که به سویشان پرتاب می کنیم دارند، سپس خودشان را با آنها سازش می دهند و غرش کنان بر می گردند).

مشکل بیماران، تنها آنتی بیوتیک ها نیستند بلکه علاوه بر آن دامنه کاملی از داروهای آلوپاتیک رسمی و پذیرفته شده مانند داروهای ضد قارچ، ضد التهاب و ضد ویروس را دربر می گیرند. مشخص شده است که بره موم خواص ضد باکتری، ضد قارچی، ضد ویروس و آنتی اکسیدان را دارد که همگی در یک ماده گردآمده اند و عملا هیچ گونه عارضه ی جانبی شناخته شده ای ندارد.

یک چهارم مصرف کنندگان، بره موم را برای حفظ سلامت عمومی خویش بکار می برند، بعضی به خاطر آنکه تندرست بمانند و دچار ناخوشی های معمول زمستانی همچون سرفه، آنفولانزا، سرماخوردگی و زکام نشوند از کپسول بره موم استفاده می کنند.

خواص دارویی بره موم:

مطالعات گسترده‌ای بر روی آن‌ها انجام‌شده است که همگی نشان از خواص دارویی و کاربردهای فراوان این ماده اعجاب‌آور هستند. خواصی مانند ضد باکتریایی بودن و کاربردهایی درمان بیماری‌های سرطانی بره موم را از بقیه مواد طبیعی متمایز کرده است.
تحقیقات نشان داده است بیمارانی که از سرطان‌های مانند سرطان ریه، معده، روده، پروستات، سینه، تخمدان و پانکراس رنج می‌برده‌اند با مصرف بره موم رو به بهبودی رفته و درمان سرطان آن سرعت بیشتری یافته‌اند.

خواص درمانی بره موم:

حفاظت از کبد

اثر آنتی‌اکسیدانی

افزایش پلاکت خون

برطرف‌کننده روماتیسم

تسریع درمان ناشنوایی

اثر محافظت از پرتودرمانی

اثر ترمیم بافت آسیب‌دیده

تأثیر مستقیم ضد سرطانی

اثر محافظت از شیمی‌درمانی

اثرات ضدباکتریایی و ضد عفونی

تحریک و تقویت سیستم ایمنی بدن

اثر ضد تشکیل غیرطبیعی رگ‌های خونی

اثرات ضدالتهابی روی التهابات حاد و مزمن مفاصل

استفاده در دندانپزشکی به‌عنوان یک ماده بی‌حس‌کننده

جلوگیری از بروز سرماخوردگی و آنفولانزاهای شدید در فصول سرد

جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماری‌های اطراف دندان (Fungicidal properties)

کاهش آسم و آلرژی و انقباضات جریان هوای ماهیچه‌های صاف و واکنش‌های آلرژیک

کاهش عفونت‌های استخوانی و عفونت‌های بافت نرم و ترمیم جراحات پس از عمل جراحی

جهت مشاهده عصاره آبی بره موم رایحه خوانسار، و نحوه مصرف و نگهداری آن، روی این لینک کلیک کنید.